ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 - ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣ

Με τις διαδικασίες ελέγχου του Μνημονικού ελέγχουμε τη Ροή και μαθαίνουμε τρόπους δόμησης και δημιουργία ευχάριστου κλίματος. Κάνοντας έσι εκτός από τη δηλωτική γνώση (τι) αποκτούμε και διαδικαστική (πως) και υποθετική (πού, γιατί). Έτσι αποκτάται ενσυναίσθηση του «πως μαθαίνουμε» Υπάρχει ευρεία δέσμη τεχνικών μάθησης, κάθε μια κατάλληλη για διαφορετικό αντικείμενο, οι οποίες διαπλέκονται. Βοηθούν στην απαλλαγή από το άγχος των εξετάσεων. Οι στρατηγικές μάθησης είναι 5: 1. Επανάληψη 2. Επεξεργασία 3. Οργάνωση 4. Καθοδήγηση στην Κατανόηση Κειμένων 5. Στήριξη θυμικοσυναισθηματικού τομέα 1. ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ α. Κατά λέξη β. Ανακεφαλαιωτικές περιλήψεις γ. Αμοιβαία διδασκαλία δ. Περίληψη Πώς γράφεται: - Αγνοούμε ασήμαντες πληροφορίες - Ομαδοποιούμε σε σημαντικά - Θεματικές ενότητες (3-5) - Κατάλογος σημαντικών λεπτομερειών - Οι μαθητές μόνοι τους ε. Στρατηγικές Επίλυσης Προβλημάτων 2. ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ - Στοχεύει στη σύνδεση με παλιές γνώσεις - Χρήση νοητικών εικόνων και Μνημονικών Τεχνικών Μέσων - Ερωτήσεις (για μεγάλα παιδιά και κείμενα) - Σημειώσεις (για φοιτητές, χρειάζεται κορμός από το διδάσκοντα, καλή ακρόαση Πώς κρατάμε καλές σημειώσεις α. ετοιμότητα ι. Ευδιάκριτο γράψιμο β. Εστίαση στην ομιλία ια. Με μορφή σχεδιαγράμματος γ. Σωματική εγρήγορση ιβ. Δικό μας λεξιλόγιο δ. Πνευματική εγρήγορση ιγ. Ολοκληρωμένες ε. Ανοιχτό μυαλό ιδ. Συντομογραφικά στ. Όλες οι σημειώσεις μαζί ιε. Εντοπισμός κύριων σημείων ζ. Ημερομηνία ιστ. Εντοπισμός Παραπομπών η. Μόνο σ’ ένα φύλλο ιζ. Οι σκέψεις μας χωριστά θ. Χωρισμός σελίδας ιη. ΑΚΟΥ – ΣΚΕΨΟΥ - ΓΡΑΨΕ 3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ - Ομαδοποίηση σε υπερκείμενες και υποκείμενες έννοιες - Σχεδιαγράμματα, πρέπει να διδαχθούν και να γίνονται εντοπίζοντας τα βασικά στοιχεία του κειμένου (επικεφαλίδες, bold, κλπ. Πρέπει να περιέχουν «υπερώνυμες» και «υπώνυμες» έννοιες. - Οργανογράμματα: όπως τα σχεδιαγράμματα, μόνο που δείχνουν λειτουργία - Χαρτογραφήσεις: Η εξακτίνωση: Υπάρχουν απλές και σύνθετες. Κατασκευάζεται ως εξής: α. Συζητούμε και κατηγοριοποιούμε β. Καταγράφουμε την κατηγοριοποίηση σε παραγράφους γ. Ζητούμε το λόγο της επιλογής των κατηγοριών δ. Παρωθούμε να εξασκηθούν στη χαρτογράφηση 4. ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ - Γίνεται σε δύο φάσεις : Αποκωδικοποίηση – Κατανόηση (Gagne 1993) - Απαιτεί δηλωτική γνώση (γράμματα λέξεις) και διαδικαστική (πώς να διαβάζουμε) ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ - Οι αυτοερωτήσεις : Μεταγνωστική ικανότητα. Σταματάμε το διάβασμα και ρωτάμε: Πώς, τι, πότε, που, γιατί, πώς ή απαντάμε στις ερωτήσεις του βιβλίου. Για να γίνουν σωστά πρέπει να ισχύουν α. Πρότερη καλό γνωστικό υπόβαθρο β. Μεταγνωστική ικανότητα για τον τύπο της ερώτησης γ. Καθαρότητα οδηγιών δ. Εξάσκηση - Επαναληπτικό Διάβασμα - Έλεγχος Νοηματικής Συνοχής - Ελεύθερη απόδοση - Λεκτική αυτοκαθοδήγηση (Μιλάμε στον εαυτό μας πείθοντάς τον να κάνει 3 πράγματα: Να βρίσκει την Κ.Ι., να συγκρατεί τη χρονική ακολουθία και να διερευνά τους λόγους των συναισθημάτων των πρωταγωνιστών) 5. ΣΤΗΡΙΞΗ ΘΥΜΙΚΟΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΥ - Περιορισμός άγχους με αυτοανακοινώσεις και θετική σκέψη - Καλλιέργεια αξιοσύνης: Με δημιουργία θετικών θεωρητικών προτύπων προς μίμηση και λεκτική αυτοκαθοδήγηση. - Οργάνωση και χρόνος κατάτμησης ύλης - Ελαχιστοποίηση διασπαστικών παραγόντων - Έχουν ελεγχθεί κλινικά αλλά όχι στην τάξη ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΣΗΣ 1. Περιγραφή της στρατηγικής 2. Για ποιο λόγο διδάσκεται 3. Πώς πρέπει να χρησιμοποιείται: Τα συστατικά στοιχεία μιας μνημονικής στρατηγικής είναι 6: - Μεταγνωστικές ικανότητες - Ανάλυση της μαθησιακής κατάστασης (τι, που, πώς) - Σχεδιασμός - Κατάλληλη τεχνική - Έλεγχος προόδου - Τροποποίηση της τεχνικής 4. Πότε θα χρησιμοποιηθεί 5. Πώς αξιολογείται Άλλη προσέγγιση του τρόπου διδασκαλίας των τεχνικών μάθησης 1. Γνώση συναισθημάτων μαθητών 2. Γνώση τεχνικών που κατέχουν ήδη 3. Αρχικά διδασκαλία γενικευμένων στρατηγικών 4. Χρήση στρατηγικής από το δάσκαλο 5. Καθοδήγηση στην αρχή 6. Μεταφορά από την ετεροκαθοδήγηση στην αυτοκαθοδήγηση 7. Συνεργασία μεταξύ μαθητών 8. Χρήση δικών τους τεχνικών 9. Ανάπτυξη μεταγνώσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 - ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

Οι στρατηγικές μελέτης: - Βοηθούν στην ενεργητική εμπλοκή - Πρέπει να διδάσκονται γενικά και εξειδικευμένα - Στοχεύουν στην κατανόηση των κειμένω  1η Μέθοδος: Thomas & Robinson – 1972 (PQ4R) Preview Προεπισκόπηση (Μια ματιά στο Βιβλίο) Question Ερώτηση (Αναζήτηση στόχου συγγραφέα) Read Ανάγνωση (Διαφέρει ατομικά, επικέντρωση σε κύρια σημεία) Reflection Επεξεργασία Σκέψης (Ενσωμάτωση στα γνωστικά σχήματα) Recite Διήγηση (Βοηθά την απομνημόνευση) Review Ανακεφαλαίωση (βοηθά στην αποθήκευση και γίνεται με αναδιήγηση ή απάντηση σε ερωτήσεις)  2η Μέθοδος: Dansereau – 1985 (M.U.R.D.E.R – Προ.κ.αν.αν.ε) Mood Προδιάθεση(Ρύθμιση θετικής συναισθηματικής κατάστασης) Understand Κατανόηση (Εντοπισμός βασικών στοιχείων ) Recall Ανάκληση (Με εικόνες, νύξεις κλπ.) Detection Ανίχνευση (Εντοπισμός λαθών) Elaboration Επεξεργασία (Αυτό-ερωτήσεις) Review Ανακεφαλαίωση  3η Μέθοδος: Συνεργατικά Σενάρια Dansereau – 1988 - Απαιτούνται ζευγάρια Recaller - Listener - Ρίχνουμε νόμισμα - Κείμενα 500-600 λέξεων - Ο Recaller συνοψίζει - O Reader διορθώνει - Ο Recaller διορθώνει - Αλλαγή Ρόλων - Πετυχημένη μέθοδος αλλά ωφελείται περισσότερο ο Recaller  ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ Α. ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΣΤΥΛ - Η προδιάθεση - Οι κλίσεις - Τα ενδιαφέροντα - Η αντιληπτικότητα - Ο τρόπος πρόσληψης - Ο παρορμητικός ή διασκεπτικός τρόπος σκέψης - Συναισθηματικοί Παράγοντες  Β. ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ - Καθαρός, ήσυχος χώρος - Χώρος παρόμοιος με τις εξετάσεις (βιβλιοθήκες κ.τ.ό.) - Όρθια στάση σώματος, μουσική περίπατοι - Τήρηση βιορυθμών (πρωί δηλωτική – απόγευμα κριτική σκέψη) - Αποφυγή αλκοόλ και τσιγάρου - Αποφυγή ουσιών - Ισορροπημένη διατροφή, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια, βιταμίνες