Colorado State UniversityRevised December 2002
Μετ. Τσαρικτσή Θωμαή. Νηπιαγωγός Ειδικής Αγωγής
" ... Καλοί δάσκαλοι με βοήθησαν να φτάσω την επιτυχία. Έγινα ικανή να αντεπεξέλθω τον αυτισμό, γιατί είχα καλούς δασκάλους. Στα 2 ½ χρόνια μου, τοποθετήθηκα σε ένα δομημένο βρεφοκομείο-σχολείο, με εξειδικευμένους δασκάλους. Από νεαρή ηλικία, διδάχτηκα να έχω καλούς τρόπους, και να συμπεριφέρομαι σωστά στο τραπέζι. Παιδιά με αυτισμό, χρειάζεται να έχουν δομημένη μέρα, και οι δάσκαλοι να ξέρουν να το εφαρμόσουν με ευγένεια.
Ανάμεσα στις ηλικίες 2 ½ έως 5 η μέρα μου ήταν δομημένη, και δεν μου ήταν επιτρεπτό να το αλλάξω. Είχα 45 λεπτά λογοθεραπεία, 5 μέρες τη βδομάδα και η μαμά μου προσέλαβε μια νταντά, που περνούσε 3-4 ώρες τη μέρα να παίζει παιχνίδια με μένα και την αδελφή μου. Μας εκπαίδευε να μιλάμε κατά την ώρα των δραστηριοτήτων. Όταν κάναμε χιονάνθρωπο, με έβαζε να κυλώ την μπάλα της βάσης και μετά η αδελφή μου έπρεπε να κάνει το επόμενο μέρος. Κατά την ώρα του φαγητού, όλοι τρώγαμε μαζί, και δεν μου επιτρεπόταν να εμφανίζω ανεπιθύμητες συμπεριφορές. Η μόνη ώρα που μου επιτρεπόταν να επιστρέψω πίσω στην αυτιστική συμπεριφορά μου, ήταν μιας ώρα ανάπαυση μετά το μεσημεριανό φαγητό. Ο συνδυασμός του βρεφοκομείου –σχολείου, της λογοθεραπείας, των δραστηριοτήτων-παιχνιδιών και οι τρόποι φαγητού, διαρκούσαν 40 ώρες τη βδομάδα, όπου το μυαλό μου κρατιόταν σε επαφή με το κόσμο. "
1) Πολλοί αυτιστικοί άνθρωποι, είναι οπτικά σκεπτόμενοι. Σκέπτομαι με εικόνες. Προσωπικά, δεν σκέπτομαι με τη γλώσσα. Όλες οι σκέψεις μου είναι σαν βιντεοκασέτες, που παίζουν στη φαντασία μου. Εικόνες είναι η πρώτη γλώσσα και λέξεις η δεύτερη. Τα ουσιαστικά ήταν οι ευκολότερες λέξεις που μπορούσα να μάθω, γιατί μπορούσα να κάνω στο μυαλό μου μια εικόνα γι αυτά. Για να μάθω λέξεις, όπως <<πάνω- κάτω>>,ο δάσκαλος έπρεπε να τις επιδείξει. Για παράδειγμα, πάρε το παιχνίδι αεροπλάνο και πες << πάνω>> καθώς το απογειώνεις από το θρανίο. Μερικά παιδιά μαθαίνουν καλύτερα αν δουν κάρτες με λέξεις <<πάνω- κάτω>> σε επισύναψη με το παιχνίδι αεροπλάνο.
2) Αποφεύγετε να δίνεται πολλές οδηγίες μαζί. Άνθρωποι αυτιστικοί, έχουν πρόβλημα να θυμούνται τη σειρά.. Αν το παιδί ξέρει να διαβάζει, γράψε τις οδηγίες από κάτω σε χαρτί. Είμαι ανίκανη να θυμάμαι ακολουθίες. Αν ζητήσω βοήθεια π.χ. σε ένα βενζινάδικο για να βρω μια τοποθεσία που ψάχνω, μπορώ να θυμάμαι μόνο τις τρεις πρώτες οδηγίες. Οδηγίες με περισσότερα από τρία βήματα, πρέπει να καταγράφονται. Επίσης έχω δυσκολία να θυμάμαι τηλεφωνικά νούμερα, γιατί δεν μπορώ να τα συνδυάσω με μια εικόνα στο μυαλό μου.
3) Πολλά παιδιά με αυτισμό, έχουν κλίση στις καλές τέχνες και στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Τέτοια ταλέντα, πρέπει να ενθαρρύνονται. Είναι ανάγκη, να ενθαρρύνεται η ανάπτυξη των ταλέντων των παιδιών.Συγκεκριμένες κλίσεις(ταλέντα) πρέπει να μετατρέπονται σε δεξιότητες για μελλοντική απασχόληση.
4) Πολλά αυτιστικά παιδιά, αναπτύσσουν εμμονές, π.χ. με τρένα ή χάρτες. Ο καλύτερος τρόπος να διαχειριστείς αυτές τις εμμονές, είναι να τα χρησιμοποιείς για αφόρμηση στη σχολική εργασία. Αν το παιδί αρέσει τα τρένα, τότε χρησιμοποίησε τρένα να διδάξεις ανάγνωση και μαθηματικά. Διάβασε ένα βιβλίο σχετικό με τρένα και κάνε μαθηματικά προβλήματα με τρένα. Για παράδειγμα μέτρησε πόσα βαγόνια έχει, πόσα θα γίνουν αν βάλουμε άλλα δύο, πόσα θα γίνουν αν βγάλουμε τρία κ.λ.π.
5)Χρησιμοποίησε συγκεκριμένες οπτικές μεθόδους να διδάξεις αριθμό εννοιών. Οι γονείς μου, μου έδωσαν ένα παιχνίδι μαθηματικών, που με βοήθησε να μάθω τους αριθμούς. Αποτελούνταν από ένα σετ τούβλων, που είχαν διαφορετικό μήκος και διαφορετικό χρώμα, για τους αριθμούς από το 1-10. Μ' αυτό έμαθα να προσθέτω και ν αφαιρώ. Για να μάθω κλάσματα,. ο δάσκαλος είχε ένα ξύλινο μήλο, και ήταν κομμένο σε 4 μέρη και ένα ξύλινο αχλάδι, κομμένο στη μέση. Μ' αυτό έμαθα την έννοια του τέταρτου και του μισού.
6) Έκανα τα χειρότερα γράμματα στην τάξη μου. Πολλά αυτιστικά παιδιά έχουν πρόβλημα με την λεπτή κινητικότητα τους. Η κατανοητή γραφή είναι συχνά πολλή δύσκολη. Αυτό συχνά μπορεί να απογοητεύει το παιδί Για να μην απογοητεύσεις και να βοηθήσεις το παιδί να απολαύσει το γράψιμο, άφησε το να δαχτυλογραφήσει στον υπολογιστή. Η δαχτυλογράφηση είναι συχνά ευκολότερη από το γράψιμο.
7) Μερικά αυτιστικά παιδιά θα μάθουν ανάγνωση με συνθετικές μεθόδους και άλλα με ολικές (απομνημόνευση όλης της λέξης). Προσωπικά έμαθα ανάγνωση με τη συνθετική μέθοδο(β-α βα). Η μητέρα μου, με βοήθησε πολύ σ' αυτό. Παιδιά με ηχολαλία, πολλές φορές μαθαίνουν με κάρτες (Flash cards) και εικονογραφημένα βιβλία που έχουν εικόνα και την αντίστοιχη λέξη σε μια σελίδα. Είναι σημαντικό να έχουν την εικόνα και την τυπωμένη λέξη στην ίδια πλευρά της κάρτας-σελίδας. Όταν διδάσκονται ουσιαστικά, τα παιδιά πρέπει να ακούν και τη λέξη που θα λέει ο δάσκαλος, παράλληλα με την εικόνα και την τυπωμένη λέξη. Ένα παράδειγμα διδασκαλίας ρήματος είναι να κρατάς την κάρτα που γράφει {ΠΗΔΑ}, να λες {ΠΗΔΑ} και να πηδάς κάθε φορά που δείχνεις και λες το ρήμα.
8) Όταν ήμουν παιδί, δυνατοί θόρυβοι όπως το κουδούνι του σχολείου μου προκαλούσαν πόνο στα αυτιά, όπως ο οδοντιατρικός τροχός που χτυπά σε νεύρο. Παιδιά με αυτισμό χρειάζεται να προστατεύονται από δυνατούς θορύβους που προκαλούσαν πόνο στα αυτιά τους. Θόρυβοι που προκαλούν τα περισσότερα προβλήματα είναι το κουδούνι του σχολείου, οι μεγαφωνικές εγκαταστάσεις, η φασαρία που δημιουργείται σε κλειστούς χώρους(γυμναστήριο) και το σύρσιμο της καρέκλας στο πάτωμα. Σε πολλές περιπτώσεις το παιδί θα πρέπει να μάθει, να ανέχεται το κουδούνι ή τη φασαρία. Οπωσδήποτε όμως πρέπει να λάβουμε μέτρα για τη μείωση των ενοχλητικών θορύβων. Το κουδούνι θα μπορούσαμε να το καλύψουμε με ένα ύφασμα για να ακούγεται λιγότερο. Το γρατζούνισμα των καρεκλών μπορεί να μειωθεί αν κολληθούν κομμάτια μοκέτας στα πόδια τους.
Ένα παιδί μπορεί να φοβάται ένα συγκεκριμένο δωμάτιο γιατί φοβάται να εκτεθεί ξαφνικά σε δυνατό ήχο από μικροφωνική εγκατάσταση. Ο φόβος του τρομακτικού θορύβου, μπορεί να επηρεάσει το χαρακτήρα του. Αν ένα παιδί καλύψει τα αυτιά του είναι μια ένδειξη ότι ο συγκεκριμένος θόρυβος προκαλεί πόνο στα αυτιά του. Ο δάσκαλος μπορεί να βοηθήσει αυτό το παιδί, καταγράφοντας τους ενοχλητικούς ήχους σε κασέτα. Στη συνέχεια θα βοηθήσει το παιδί να συνηθίσει τον ήχο ακούγοντάς τον σε μικρότερη ένταση που θα αυξάνεται σταδιακά. Το παιδί πρέπει να μπορεί να ελέγχει την αυξομείωση της έντασης του ήχου.
9) Μερικοί αυτιστικοί μπορεί να ενοχλούνται από οπτικά ερεθίσματα όπως είναι τα φώτα φθορίου που αναβοσβήνουν πολλές φορές μέχρι να ανάψουν. Μπορούν να δουν το τρεμούλιασμα της συγκεκριμένης συχνότητας ηλεκτρικού ρεύματος. Για να αποφύγουν αυτό το πρόβλημα, βάλτε το θρανίο του παιδιού κοντά στο παράθυρο, ή προσπάθησε να αποφύγεις το λαμπτήρα φθορίου. Αν τα φώτα δεν μπορούν να αποφευχθούν, χρησιμοποίησε σύγχρονους λαμπτήρες –γλόμπους. Οι σύγχρονοι λαμπτήρες τρεμοσβήνουν λιγότερο. Το τρεμούλιασμα των λαμπτήρων φθορίου μπορεί να ελαττωθεί τοποθετώντας μια κλασική λάμπα στο γραφείο του παιδιού.
10) Μερικοί υπερκινητικοί αυτιστικοί που κινούνται συνεχώς, μπορούν να ηρεμήσουν περισσότερο, αν τους δοθεί ένα επενδεδυμένο βαρύ γιλέκο να φορέσουν. Η πίεση από το ρούχο βοηθά να ηρεμήσει το νευρικό σύστημα. Προσωπικά, ηρεμούσα και ένιωθα πολύ ευχαριστημένη από παρόμοια πίεση. Για καλύτερα αποτελέσματα το γιλέκο πρέπει να φοριέται για 20 λεπτά και μετά να αφαιρείται για λίγα λεπτά Κάτι τέτοιο προστατεύει το νευρικό σύστημα και το προσαρμόζει.
11) Μερικά άτομα με αυτισμό ανταποκρίνονται καλύτερα και βελτιώνουν την βλεματικη επαφή όταν υπάρχει αλληλεπίδραση με το δάσκαλο, την ώρα που κολυμπούν ή κινούνται ή κυλιούνται σε ψάθα. Το αίσθημα από το κολύμπι ή η πίεση της ψάθας, μερικές φορές υποβοηθά την ανάπτυξη του λόγου. Η κούνια της παιδικής χαράς και η τσουλήθρα, αν και τις περισσότερες φορές είναι ευχάριστες δραστηριότητες, δεν πρέπει να γίνονται χωρίς τη θέληση του παιδιού.
12) Μερικά παιδιά και ενήλικες μπορούν να τραγουδούν καλύτερα από ότι μιλούν. Άλλα πάλι, ανταποκρίνονται καλύτερα στους ψιθύρους, γι αυτό ο δάσκαλος πρέπει να τα μιλά ψιθυριστά..
13) Μερικά παιδιά και ενήλικες, δεν μπορούν να δεχτούν οπτικά και προφορικά ερεθίσματα, ταυτόχρονα. Μπορούν να λειτουργούν χρησιμοποιώντας μόνο ένα κανάλι επικοινωνίας. Δεν μπορούν να δουν και να ακούσουν την ίδια στιγμή. Πρέπει να τους δίνεται είτε οπτικό είτε ακουστικό ερέθισμα. Το ανώριμο νευρικό σύστημα τους δεν είναι ικανό να προσλάβει ταυτόχρονα οπτικά και ηχητικά ερεθίσματα.
14) Σε μεγαλύτερα παιδιά που δεν έχουν λόγο, όπως και στους ενήλικες, η αφή είναι συχνά η πιο αξιόπιστη αίσθηση. Είναι συχνά ευκολότερο γι αυτά, να αισθανθούν. Τα γράμματα μπορούν να διδαχθούν με το να αγγίξουν πλαστικά γράμματα. Μπορούν να μάθουν τι ακολουθεί στο ημερήσιο πρόγραμμα τους, πιάνοντας αντικείμενα που συσχετίζονται με μια δραστηριότητα, λίγα λεπτά πριν την προγραμματισμένη δραστηριότητα. Π.χ 15 λεπτά πριν το φαγητό δίνουμε στο άτομο ένα κουτάλι για να το κρατάει. Ας κρατήσει ένα πλαστικό αυτοκινητάκι λιγα λεπτά πριν να πάει κάπου με αυτοκίνητο.
15) Μερικά παιδιά και ενήλικες με αυτισμό μπορούν να μάθουν ευκολότερα αν το πληκτρολόγιο είναι τοποθετημένο κοντά στην οθόνη. Αυτό καθιστά ικανά τα άτομα να βλέπουν ταυτόχρονα το πληκτρολόγιο και την οθόνη. Μερικά άτομα έχουν δυσκολία να βλέπουν μια στο πληκτρολόγιο και μια στην οθόνη για να ελέγξουν ότι έγραψαν.
16) Παιδιά και ενήλικες που δε διαθέτουν λόγο, βρίσκουν ευκολότερο να συνδέουν λέξεις με εικόνες αν δουν την τυπωμένη λέξη και την εικόνα πάνω σε μια κάρτα. Μερικά άτομα δεν αντιλαμβάνονται τα σκίτσα(σχέδια), γι αυτό προτείνεται να δουλεύουν με αληθινά αντικείμενα και φωτογραφίες πρώτα. Η εικόνα και η λέξη πρέπει να είναι στην ίδια πλευρά της κάρτας.
17)Μερικά αυτιστικά άτομα δεν ξέρουν ότι ο προφορικός λόγος μπορεί να εξυπηρετεί την επικοινωνία. Η εκμάθηση της γλώσσας μπορεί να διευκολυνθεί αν οι ασκήσεις γλώσσας αναδεικνύουν την επικοινωνία. Αν το παιδί ζητά ένα φλιτζάνι, δώστε του ένα φλιτζάνι. Αν ζητά ένα πιάτο ενώ θέλει(δείχνει) φλιτζάνι, δώστε του ένα πιάτο. Το άτομο πρέπει να μάθει ότι όταν λεει λέξεις πρέπει να είναι σχετικές με τα πράγματα που θέλει. Είναι ευκολότερο σε άτομα με αυτισμό, να μάθουν ότι οι λέξεις τους είναι λάθος, αν οι λαθεμένες λέξεις συνδέονται με λάθος αντικείμενο.
18)Μερικά άτομα με αυτισμό, έχουν δυσκολία να χρησιμοποιήσουν το ποντίκι του υπολογιστή. Πολύ συχνά αυτιστικοί με προβλήματα στον έλεγχο της κίνησης στα χέρια, έχουν δυσκολίες να κρατούν το ποντίκι κατά την διάρκεια του πατήματος. Στην περίπτωση αυτή, ένα τέτοιο άτομο μπορεί να δοκιμάσει εναλλακτικά ποντίκια όπως είναι οι κυλιόμενες μπάλες για την κατάδειξη που συνοδεύονται από ξεχωριστούς διακόπτες για κλικ.
19)Παιδιά που έχουν δυσκολία στην κατανόηση του λόγου, έχουν δυσκολία στην διαφοροποίηση ανάμεσα στα σύμφωνα, όπως d στη λέξη dog και l στη λέξη log. Ο λογοθεραπευτής μου, με βοήθησε να μάθω να άκουω τέτοιους ήχους προφέροντάς τους με ευκρίνεια και διάρκεια. Ακόμα κι αν το παιδί, έχει περάσει με επιτυχία ένα τεστ ακοής, μπορεί να δυσκολεύεται να ακούσει βαρείς ήχους(σύμφωνα). Παιδιά που μιλούν χρησιμοποιώντας πολλά φωνήεντα μάλλον δεν μπορούν να διακρίνουν τα σύμφωνα.
20)Αρκετοί γονείς με πληροφόρησαν ότι το παιδί τους βοηθήθηκε να μάθει να διαβάζει όταν χρησιμοποιήθηκαν υπότιτλοι στην τηλεόραση. Κατά έναν περίεργο τρόπο μερικά παιδιά ήταν ικανά να διαβάζουν τον υπότιτλο και να ταιριάζουν την τυπωμένη λέξη με την λέξη που έχει ειπωθεί. Αντιγράφοντας ένα αγαπημένο πρόγραμμα με υπότιτλους σε κασέτα, δίνει την ευκαιρία στο παιδί να τη βλέπει ξανά και ξανά και να σταματά όπου θέλει.
21)Μερικοί αυτιστικοί, δεν καταλαβαίνουν ότι το ποντίκι του υπολογιστή κινεί το βέλος στην οθόνη. Αυτό μπορούν να το μάθουν ευκολότερα, αν τοποθετήσουμε ένα όμοιο χάρτινο βέλος με εκείνο της οθόνης, πάνω στο ποντίκι.
22)Ενήλικες και παιδιά που έχουν και προβλήματα με ερεθίσματα όρασης μπορούν και βλέπουν το τρεμόσβημα της οθόνης του υπολογιστή. Σε αυτούς προτείνονται οι επίπεδες οθόνες που τρεμοσβήνουν λιγότερο.
23)Παιδιά και ενήλικες που φοβούνται τις κυλιόμενες σκάλες, συχνά έχουν προβλήματα όρασης. Φοβούνται τις κυλιόμενες σκάλες επειδή δεν μπορούν να προσδιορίσουν πότε να ανέβουν ή να κατεβούν. Πιθανότατα αυτά τα άτομα, δεν μπορούν να ανεχθούν ούτε το φωτισμό φθορίου. Ειδικά γυαλιά (Irlen colored glasses) μπορούν να βοηθήσουν στην κατεύθυνση αυτή.
24)Άτομα με προβλήματα όρασης, συχνά βρίσκουν ευκολότερο να διαβάζουν αν τα γράμματα είναι τυπωμένα σε χρωματιστό χαρτί, ώστε να ελαττώνεται η αντίθεση. Δοκιμάστε ανοιχτό καφέ, ανοιχτό μπλε, γκρι ή ανοιχτό πράσινο χρώμα. Πειραματιστείτε με διαφορετικά χρώματα. Αποφύγετε τα λαμπερά κίτρινα, μπορούν να προκαλέσουν πόνο τα μάτια του ατόμου. Χρωματιστά γυαλιά κάνουν συχνά το διάβασμα ευκολότερο.
25) Η επιδίωξη, από την πλευρά του δασκάλου, της γενίκευσης της γνώσης, είναι δύσκολη υπόθεση ιδιαίτερα όταν έχεις να κάνεις με αυτιστικά παιδιά. Αν π.χ. ο δάσκαλος θέλει να διδάξει ότι το παιδί δεν πρέπει να περνάει τρέχοντας το δρόμο χωρίς να ελέγξει, θα πρέπει να το διδάξει σε πολλούς δρόμους.
26) Ένα συνηθισμένο πρόβλημα είναι ότι ένα παιδί μπορεί να χρησιμοποιεί την τουαλέτα σωστά στο σπίτι αλλά αρνείται να τη χρησιμοποιήσει στο σχολείο. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ανικανότητα να αναγνωρίζει ότι πρόκειται για τουαλέτα. Ο Hidle de Clereq από το Βέλγιο, ανακάλυψε ότι μπορεί το παιδί να χρησιμοποιεί μόνο μια μικρή και όχι σχετική λεπτομέρεια για να αναγνωρίζει ένα αντικείμενο όπως η τουαλέτα. Χρειάζεται ερευνητική δουλειά για να βρεθεί αυτή η λεπτομέρεια. Σε μια περίπτωση ένα παιδί μπορούσε να χρησιμοποιεί την τουαλέτα στο σπίτι επειδή είχε μαύρο το κάθισμα. Οι γονείς και οι δάσκαλοι του, τον έκαναν ικανό να χρησιμοποιεί την τουαλέτα του σχολείου καλύπτοντας το άσπρο κάθισμα με μαύρο κάλυμμα. Το κάλυμμα σιγά σιγά αφαιρέθηκε και οι τουαλέτες με άσπρο κάθισμα αναγνωρίστηκαν από το παιδί ως τουαλέτες.
27)Η διαδικασία της διαδοχής(ακολουθία) είναι πολύ δύσκολη δεξιότητα για ορισμένα άτομα με αυτισμό. Μερικές φορές δεν αντιλαμβάνονται τη σειρά των διαδοχικών βημάτων μιας δραστηριότητας. Ένας εργοθεραπευτής δίδαξε επιτυχώς σε αυτιστικό παιδί που δε διέθετε λόγο, να χρησιμοποιεί την τσουλήθρα βοηθώντας το με ανάλογες κινήσεις και όχι απλά δείχνοντας. Το φόρεμα των παπουτσιών διδάσκεται με εύκολο τρόπο. Ο δάσκαλος πρέπει να τοποθετήσει τα χέρια του στο πάνω μέρος των χεριών του παιδιού οδηγώντας τα στο πάνω μέρος των ποδιών του, ώστε να αισθανθεί και να καταλάβει το σχήμα των ποδιών του. Το επόμενο βήμα είναι να αισθανθεί το παιδί, το μέσα μέρος του παπουτσιού. Στο φόρεμα του παπουτσιού, ο δάσκαλος καθοδηγεί το χέρι του παιδιού στο παπούτσι και χρησιμοποιώντας τη μέθοδο χέρι-χέρι γλιστρά το πόδι στο παπούτσι. Αυτό καθιστά ικανό το παιδί να αισθανθεί όλη την οδηγία για να βάλει τα παπούτσια του.
28)Οι ιδιοτροπίες στο φαγητό είναι ένα άλλο κοινό πρόβλημα. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να βρίσκεται σε συναισθηματική σχέση με μια λεπτομέρεια που καθορίζει ένα φαγητό. Ο Hilde de Clerq βρήκε ότι ένα παιδί έτρωγε μόνο Τσικίτα μπανάνες επειδή τις συνέδεε με την ετικέτα. Άλλα φρούτα όπως μήλα και πορτοκάλια γινόταν αποδεκτά όταν είχαν ετικέτες Τσικίτα επάνω. Δοκιμάστε να βάλετε διαφορετικές ετικέτες πάνω σε όμοια τρόφιμα στο ίδιο ή διαφορετικό κουτί με το αγαπημένο φαγητό. Μια άλλη μητέρα είχε επιτυχία με το να βάζει σπιτικά σάντουιτς σε άδεια κουτιά McDonald's.
ΠΗΓΗ : http://kday-v.thess.sch.gr/?p=97
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου