ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Το δημόσιο σχολείο στο νέο περιβάλλον
Γεωργιάδης Δημήτριος:51ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης
Είναι πια ολοφάνερο ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται στην αρχή της μετάβασης της προς μια οικουμενική κοινωνία. Το παγκόσμιο χωριό, για το οποίο διορατικοί στοχαστές έκαμαν λόγο, είναι ήδη πραγματικότητα. Άνθρωποι, αγαθά και ιδέες κυκλοφορούν με ασύλληπτη ταχύτητα από τη μια άκρη τον κόσμου ως την άλλη.
Οι συνεχείς κατακτήσεις της Επιστήμης οδηγούν ασταμάτητα στη διεύρυνση των γνώσεων του ανθρώπου. Αρκετές μάλιστα από τις γνώσεις αυτές παλιώνουν πριν ακόμη γίνουν κτήμα των μελών της ευρύτερης κοινωνίας. Παράλληλα, ο ρόλος της γνώσης γίνεται όλο και πιο σημαντικός μέσα στη νέα κοινωνία, που δίκαια χαρακτηρίστηκε «κοινωνία της γνώσης» ή «κοινωνία της πληροφορίας».Οι οιωνοί με τους οποίους φαίνεται να ξεκινά ο 21oς αιώνας είναι ανάμικτοι.
Η προσδοκία μιας πιο άνετης από τεχνολογική άποψη ζωής διαπλέκεται με το φόβο και την ανησυχία για απανθρωπισμό της κοινωνίας. Τα επίσημα εκπαιδευτικά συστήματα κατηγορούνται συχνά, ίσως όχι άδικα, ότι περιορίζουν την προσωπική ολοκλήρωση επιβάλλοντας στα παιδιά τα ίδια πολιτιστικά και πνευματικά πρότυπα, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τους τις διαφορετικές ικανότητες και τις έμφυτες κλίσεις κάθε ατόμου
Είναι γνωστό πως η γλώσσα, οι αξίες η κουλτούρα τον σχολείου είναι αυτές που οδηγούν στη σχολική αποτυχία. Στο παραδοσιακό σχολείο η υποταγή των μαθητών στην ηθική και διανοητική αυθεντία τον δασκάλου όπως και η υποχρέωση τους να αποστηθίζουν το σύνολο των γνώσεων, αποτελούν μια κοινωνική κατάσταση λειτουργικά παραπλήσια με τις τελετουργίες μύησης, αφού αποβλέπουν στον ίδιο σκοπό. Δεν είναι δυνατό να δημιουργήσουμε ανεξάρτητες προσωπικότητες, αν το άτομο υπόκειται σε ένα διανοητικό εξαναγκασμό και περιορίζεται στην κατ’ επιταγήν μάθηση χωρίς να ανακαλύπτει μόνο τον την αλήθεια. Όπως είπε και ο Jefferson: «Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανισότητα από την ίση αντιμετώπιση άνισων ανθρώπων». Τι κάνει όμως το σχολείο; Ποιους τρόπους βρίσκει για να εξαλείψει τέτοιες διαφορές στις επιδόσεις των παιδιών; Η απάντηση του είναι η ομοιομορφία της διδακτικής πράξης και η ισοπέδωση των διαφορετικών αναγκών και ενδιαφερόντων των μαθητών. Τι άλλο να σημαίνουν άραγε:
-Η διατήρηση τον ενός και μοναδικού σχολικού εγχειριδίου.
-Το βάλτωμα οποιονδήποτε προσπαθειών να ξεφύγει η γνώση από την ασφυξία των τοίχων της αίθουσας.

-Η πίεση να βγει η ύλη ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητες και τους ξεχωριστούς ρυθμούς των μαθητών.
Η εκπαίδευση πρέπει επομένως να αποτελέσει παράγοντα συνοχής και να λάβει υπόψη της την ιδιαιτερότητα και διαφορετικότητα ατόμων και ομάδων, αποφεύγοντας να αποτελεί η ίδια παράγοντα κοινωνικού αποκλεισμού
Σ' ένα εξόχως ανταγωνιστικό περιβάλλον που δημιουργεί η προϊούσα παγκοσμιοποίηση της αγοράς, επιβάλλεται να ενσκύψουμε με μεταρρυθμιστική διάθεση στα εκπαιδευτικά μας πράγματα. Όμως η πολυπλοκότητα του φαινομένου, δεν επιτρέπει προχειρότητες και κυρίως απαγορεύει τις απομιμήσεις. Απαραίτητος είναι ο σοβαρός προβληματισμός και η ειλικρίνεια σχετικά με την κοινωνία που οραματιζόμαστε για τα παιδιά μας. Ανεξάρτητα από τη Θέλησή μας, το εκπαιδευτικό σύστημα μιας χώρας έχει μέσα του μια παράδοση η οποία μπορεί με μεθοδευμένο τρόπο και βαθμιαία να εξελιχθεί, αλλά δεν μπορεί να ξεριζωθεί από τη μια μέρα στην άλλη. Μια προσεκτική αναθεώρηση του περιεχομένου των αναλυτικών προγραμμάτων και μεθόδων διδασκαλίας είναι απαραίτητη, έτσι ώστε να μην περικλείει μόνο γνώσεις και δεξιότητες, αλλά και την ικανότητα συνύπαρξης με τους άλλους.
Η αλλαγή τον θεωρητικού υπόβαθρου υπαγόρευσε και τη μετάβαση από τη δασκαλοκεντρική, κατευθυνόμενη μάθηση, στη διερευνητική, συνεργατική μάθηση. Ο διαθεματικός τρόπος προσέγγισης που υπονοείται μέσα από την διερευνητική μάθηση αναδεικνύει τελικά τον κύριο προσανατολισμό της διδακτικής πράξης σε ένα εμπλουτισμένο μαθησιακό περιβάλλον που προβάλει την ενεργητική, βιωματική, συνεργατική μάθηση σε ομάδες. Ο ρόλος τον εκπαιδευτικού αναβαθμίζεται σε συντονιστή και γεννήτορα ιδεών. Πρέπει να περάσει από το ρόλο του «σολίστα» στο ρόλο τον «συνερευνητή» και να μετατοπίσει το βάρος της αποστολής του από τη μετάδοση των πληροφοριών στην ενίσχυση της ικανότητας των μαθητών τον ν' αναζητούν, να οργανώνουν και να διαχειρίζονται μόνοι τους τη γνώση. Για την επίτευξη των στόχων που θέτει η διερευνητική και ανακαλυπτική μέθοδος μάθησης στο σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον, θα πρέπει να αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογίες για εκπαιδευτικές εφαρμογές που θα συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός κλίματος γόνιμης και εποικοδομητικής συνεργασίας εκπαιδευτικών, μαθητών και κοινωνίας. Είναι αυτονόητο πως για να μπορέσει ο εκπαιδευτικός να ασκήσει το νέο ρόλο τον χρειάζεται παιδαγωγική υποστήριξη, παροχή εκπαιδευτικών και τεχνικών μέσων που Θα αξιοποιηθούν μέσα από μια ολοκληρωμένη μεθοδολογία επιμόρφωσης.
Όταν ένας μαθητής αποκτά από μόνος του τη γνώση μέσα από την ελεύθερη έρευνα και την αυθόρμητη προσπάθεια, τη συγκρατεί πάντοτε περισσότερο. Με τον τρόπο αυτό κατακτά επίσης μια μέθοδο που Θα τον χρησιμεύσει σ' όλη τον τη ζωή και που Θα αυξάνει συνεχώς την περιέργεια τον χωρίς να την εξαντλεί.


2
Στην έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής για την Εκπαίδευση της UNESCO ο ρόλος και η αποστολή της εκπαίδευσης στην εποχή της παγκοσμιοποίησης επικεντρώνονται στην επιδίωξη των εξής στόχων:
-Την ανάπτυξη των φυσικών ικανοτήτων τον ατόμου.
-Την ανάπτυξη των ατομικών δυνατοτήτων
-Την άσκηση της λογικής κρίσης
-Την καλλιέργεια της αίσθησης του ωραίου.
-Την ανάπτυξη της δεξιότητας επικοινωνίας.
-Την καλλιέργεια της ευαισθησίας στη χρήση της μητρικής γλώσσας.
Η επιτροπή εντάσσει τους στόχους αυτούς στους πω κάτω τέσσερις «πυλώνες», στους οποίους πρέπει να στηριχτεί η εκπαίδευση στον 21° αιώνα.
1. Μαθαίνω πώς να αποχτώ γνώσεις.
2. Μαθαίνω πώς να ενεργώ.
3. Μαθαίνω να συμβιώνω σε ένα πλουραλιστικό πολιτισμικό περιβάλλον.
4. Μαθαίνω να ζω κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να αναπτύσσω την προσωπικότητά μου.
Η επίσημη εκπαίδευση πρέπει να προβλέψει στα προγράμματά της χρόνο και ευκαιρίες, ώστε οι μαθητές από μικρή ηλικία να μπορούν να προβαίνουν σε ενέργειες που ενθαρρύνουν τη συνεργασία και τη συμμετοχή.
Πρέπει να είναι ταυτόχρονα καθολική και ειδική. 'Eχει ιδιαίτερη ευθύνη να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός κόσμου περισσότερο αλληλέγγυου. Οφείλει να συμβάλει στη δημιουργία ενός νέου τύπου ανθρωπισμού, ο οποίος Θα πρέπει να προσδιορίζεται από μια βασική ηθική διάσταση και να προσδίδει μεγάλη σημασία στη γνώση και στο σεβασμό των πολιτιστικών στοιχείων και των πνευματικών αξιών των διαφόρων πολιτισμών.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
UNESCO Εκπαίδευση (Ο θησαυρός που κρύβει μέσα της)-Πρόλογος Μιχάλης Κασσωτάκης
Βεργόπουλος Κ. Παγκοσμιοποίηση. Η μεγάλη χίμαιρα (Νέα Σύνορα- Α. Α. Λιβάνη)
Γρόλλιος Γ. Ιδεολογία, Παιδαγωγική και εκπαιδευτική πολιτική. Λόγος και πράξη των ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την εκπαίδευση (Gutenberg )
Μηλιός Γ. Θεωρίες για τον παγκόσμιο καπιταλισμό (Κριτική)




3
1