ΔΗΜΟΣ ΒΙΣΑΛΤΙΑΣ

Η Βισαλτία εκτείνεται στο νότιο-δυτικό τμήμα του νομού Σερρών, δυτικά του ποταμού Στρυμόνα.

Το όνομα της το χρωστά στο Βισάλτη, το μυθολογικό γενάρχη, γιο του Ήλιου και της Γης, από τον οποίο πήραν τ' όνομα τους οι κάτοικοι της περιοχής (Βισάλτες) και το ποτάμι που διέρρεε τη Βισαλτία. Οι Βισάλτες υποστήριζαν τη θεία τους καταγωγή στην προσπάθεια τους να φανούν ανώτεροι των άλλων φυλών.

Η αρχαία Βισαλτία ήταν πιο διευρυμένη από τη σημερινή και ξεκινώντας από τα παράλια του Στρυμονικού κόλπου έφτανε ως το σημερινό Σιδηρόκαστρο. Οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν οι Ηδωνοί. Αργότερα, γύρω στα 1200 π.Χ., εγκαταστάθη­καν εδώ οι Βισάλτες πρώτα κι ακολούθησαν οι Παίονεςπου, όπως αναφέρει ο Όμηρος, έλαβαν μέρος στον τρωικό πόλεμο.

Οι πιο γνωστές από τις πόλεις των Βισαλτών ήταν οι: Άργιλος, Όσσα, Κερδύλιον, Τράγιλος, Ευπορία, Ορέσκεια, Βέργα, ενώ πρωτεύουσα του κράτους τη ς Βισαλτίας ήταν η ομώνυμη πόλη.

Οι Βισάλτες γρήγορα ανέπτυξαν σπουδαίο πολιτισμό. Σ' αυτό συντέλεσε το γεγονός ότι είχαν πρόσβαση στη θάλασσα και συνεπώς, επικοινωνία με τον πολιτισμό των νησιών του Βορείου Αιγαίου (Λέσβο, Λήμνο, Σαμοθράκη κλπ.).

Ωστόσο η Βισαλτία διατηρούσε τη δική τη ς ταυτότητα με τα νομισματοκοπεία της. Αν και ήταν μικρή σε έκταση, ήταν πλού­σια, όπως φαίνεται, από τις πόλεις της που άκμαζαν και από το μεγάλο αποικιστικό ενδιαφέρον που έδειξαν από νωρίς οι Αθη­ναίοι για την περιοχή αυτή.

Κατά τη διάρκεια των περσικών πολέμων, όταν από τη Μακε­δονία πέρασε ο πολυάριθμος στρατός του Ξέρξη και υπέταξε όλες τις φυλές, αναγκάζοντας τις να τον ακολουθήσουν στην εκστρατεία του εναντίον των Ελλήνων τη ς νότιας Ελλάδας, οι Βισάλτες αντέδρασαν. Αποσύρθηκαν μαζί με το βασιλιά τους Θρήικα στην οροσειρά της Ροδόπης κι από εκεί παρενοχλούσαν το στρατό του Ξέρξη. Ο Ηρόδοτος αφηγείται ότι οι γιοι του βασι­λιά Θρήικα παράκουσαν τον πατέρα τους, που είχε δώσει ρητή διαταγή να μην προσχωρήσει κανείς στον περσικό στρατό και ακολούθησαν τον Ξέρξη. Όταν όμως γύρισαν πίσω μετά την εκστρατεία, ο ίδιος ο βασιλιάς διέταξε να τυφλωθούν, τιμωρώ­ντας τους έτσι γι'αυτή τους την ενέργεια.

Το περιστατικό αυτό μας δείχνει ότι οι Βισάλτες είχαν φιλικές σχέσεις με τους Έλληνες τη ς νότιας Ελλάδας, πράγμα που αναμ­φίβολα τους κατατάσσει μεταξύ των ελληνικών φύλων.

Οι Αθηναίοι έδειξαν από νωρίς μεγάλο  ενδιαφέρον για την περιοχή της Βισαλτίας. Σ' αυτό το συμπέρασμα μας οδηγεί το γεγονός ότι το  457 π.Χ. ο  ίδιος ο Περικλής είχε συνοδεύσει χίλιους Αθηναίους αποίκους, που εγκαταστάθηκαν στη Βέργα και τη Βρέα.

Ακόμη, από τη Βισαλτία καταγόταν και η μητέρα του Θουκυ­δίδη, ο οποίος κατέφυγε στην περιοχή αυτή, όταν εξορίστηκε από την Αθήνα. Ήταν συνηθισμένες εκείνη την εποχή επιγαμίες Βισαλτών και Αθηναίων κι εκτός από το Θουκυδίδη κι άλλοι επιφανείς Αθηναίοι, όπως ο Θεμιστοκλής, είχαν μητέρα από τη Βισαλτία.

Η αυτονομία των πόλεων της Βισαλτίας καταργήθηκε μετά το τέλος των περσικών πολέμων. Ο Αλέξανδρος Α' ο Φιλέλλην, βασιλιάς της Μακεδονίας, υπέταξε το βόρειο τμήμα τη ς Βισαλ­τίας και το προσάρτησε στο μακεδόνικο βασίλειο. Ακολούθησε η ολοκληρωτική πια προσάρτηση τη ς Βισαλτίας στο μακεδόνι­κο κράτος το 357 π.Χ., στα χρόνια του Φιλίππου. Αξιοσημείωτο πάντως είναι το γεγονός ότι η εκμετάλλευση τωνχρυσορυχείων του Παγγαίου εξασφάλιζε τους πόρους για την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ανατολή.

Αργότερα η Μακεδονία υποτάχθηκε στους Ρωμαίους και στη συνέχεια αποτέλεσε τμήμα του βυζαντινού κράτους.

Νωρίς η Βισαλτία δέχτηκε το χριστιανικό κήρυγμα. Μάλιστα, ο ίδιος ο απόστολος Παύλος πέρασε από την Αμφίπολη κατά τη διάρκεια της Β' αποστολικής περιοδείας του πηγαίνοντας στη Θεσσαλονίκη το 49-50μ. Χ. Φαίνεται ότι γρήγορα ασπάστηκαν το χριστιανισμό οι κάτοικοι, αφού η Εκκλησία των Σερρών από νωρίς είχε εξέχουσα θέση στο χριστιανικό κόσμο.

Κατά τη βυζαντινή εποχή η Βισαλτία, όπως και όλη η Μακε­δονία, δέχτηκε τις επιδρομές διαφόρων φυλών και κυρίως των Σλάβων. Η βυζαντινή διοίκηση τότε χώρισε την περιοχή σε θέματα και κατεπανίκια για την απόκρουση των εισβολέων. Αξιομνημόνευτη είναι η μάχη που δόθηκε στο χώρο της Βισαλ­τίας, και συγκεκριμένα στο χωριό Δημητρίτσι, με το στρατό των Νορμανδών, οι οποίοι ηττήθηκαν από τους Βυζαντινούς κι αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Ιταλία.

Ακολουθεί η περίοδος της Τουρκοκρατίας, που για την περιοχή αυτή κράτησε από το 1383 ως το 1912. Η Βισαλτία κατά την Τουρκοκρατία υπαγόταν διοικητικά στον πασά των Σερρών που είχε αρκετή δύναμη και μάλιστα στις αρχές του ΙΘ' αιώνα συ­γκρινόταν με τον Αλή-πασά των Ιωαννίνων.

Ο Μακεδονικός αγώνας στη Βισαλτία βρήκε ένθερμους υπο­στηρικτές. Ιδρύθηκαν τότε σωματεία για την προώθηση του αγώνα, που αριθμούσαν πολλά μέλη. Οι σύλλογοι αυτοί οργάνωσαν και συντόνισαν τις απελευθερωτικές προσπάθειες που γίνονταν.

Μετά το τέλος των Βαλκανικών πολέμων η Βισαλτία κι όλος ο νομός Σερρών ενώθηκε με τη μητέρα Ελλάδα. Όμως μετά από λίγα χρόνια ακολούθησε μια μεγάλη εθνική συμφορά, η Μικρα­σιατική καταστροφή, που σημάδεψε για πάντα το χώρο αυτό, αφού οι πρόσφυγες από τις χαμένες πατρίδες (Θρακιώτες, Πόντιοι, Μικρασιάτες κλπ.) εγκαταστάθηκαν κυρίως στη Μακε­δονία. Στα πλαίσια αυτά ενισχύθηκε και ο πληθυσμός της Βισαλτίας και χτίστηκαν πολλά νέα χωριά σε μέρη όπου παλιό­τερα υπήρχαν μετόχια μοναστηριών.