Χωρίς κριτική σκέψη οι Ελληνες μαθητές

Από τις χειρότερες επιδόσεις μεταξύ 65 χωρών στον διαγωνισμό PISA

Του Αποστολου Λακασα

Ενας στους πέντε Ελληνες μαθητές διαβάζοντας ένα κείμενο αδυνατεί να αναγνωρίσει το κύριο θέμα του, να εντοπίσει μία με σαφήνεια διατυπωμένη πληροφορία εντός του κειμένου, να κάνει μια απλή συσχέτιση ανάμεσα στις πληροφορίες του κειμένου και σε κοινές, καθημερινές γνώσεις. Αυτό προκύπτει από την επιμέρους ανάλυση των επιδόσεων Ελλήνων μαθητών στον διαγωνισμό PISA που διενεργήθηκε το 2009. Οι 15χρονοι μαθητές 65 χωρών εξετάστηκαν στην κατανόηση κειμένου, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες. Ο διαγωνισμός διενεργείται ανά τριετία, και κάθε φορά από τον ΟΟΣΑ δίνεται βάρος σε μία μαθησιακή δεξιότητα.
Φέτος ήταν η σειρά του αναγνωστικού εγγραμματισμού (κατανόηση κειμένου). Παρότι η Ελλάδα βελτίωσε τη μέση επίδοσή της σε σχέση με τον διαγωνισμό του 2006, αυτό δεν ανατρέπει την εικόνα, καθώς οι επιμέρους επιδόσεις των μαθητών στην ικανότητα να κατανοούν γραπτά κείμενα, να τα χρησιμοποιούν και να τα αξιοποιούν για την προσωπική τους γνωστική βελτίωση, δείχνουν ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας πάσχει σοβαρά. Μάλιστα, οι χειρότερες επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών είναι στον εντοπισμό της πληροφορίας (δηλαδή, την κριτική σκέψη), και την κατανόηση κειμένων που περιέχουν βοηθητικά σχήματα, π.χ. κόμικς, χάρτες. Δηλαδή, σε μία εποχή που η απόκτηση πληροφοριών γίνεται από πολλές πηγές, τα Ελληνόπουλα παρουσιάζονται προσκολλημένα στην παραδοσιακή μορφή του βιβλίου, το οποίο μάλλον... παπαγαλίζουν. Ειδικότερα, με βάση τα επιμέρους στοιχεία που παρουσιάζει η «Κ» για τις επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στην κατηγορία της κατανόησης κειμένου προκύπτουν τα ακόλουθα:

- Στη γενική κατηγορία της κατανόησης κειμένου στον διαγωνισμό του 2009 η Ελλάδα συγκέντρωσε 483 βαθμούς και βρέθηκε στην 31η θέση μεταξύ 65 χωρών. Στον διαγωνισμό του 2006 είχε 460 βαθμούς και ήταν στην 36η θέση μεταξύ 57 χωρών. Η ελληνική επίδοση βελτιώθηκε μόνο κατά 9 μονάδες συγκριτικά με τον διαγωνισμό του 2000 (ήταν 25η μεταξύ 31 χωρών), όταν και πάλι ο διαγωνισμός είχε δώσει βάρος στην κατανόηση κειμένου. Ομως, και τότε όπως και στον τελευταίο διαγωνισμό η Ελλάδα είναι στην ομάδα των χωρών που είναι κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (493 βαθμοί το 2009).

- Ομως, το 21,3% των Ελλήνων μαθητών είχε επίδοση που δείχνει ότι αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα στην κατανόηση κειμένου. Συγκεκριμένα, βρέθηκε κάτω από το επίπεδο 2 (με ανώτατο επίπεδο το 6), το οποίο θεωρείται το κατώφλι για την ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος. Στον ΟΟΣΑ κατά μέσο όρο το 18,8% των μαθητών είχαν επίδοση κάτω του 2.

- Στον αντίποδα, στα υψηλά επίπεδα 5 και 6 (δείχνουν τους άριστους μαθητές) βρέθηκε μόνο το 5% και 0,6% αντίστοιχα των Ελλήνων μαθητών, ενώ ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 7,2% και 0,8% αντίστοιχα. Να σημειωθεί πάντως ότι σε τρεις χώρες -Τουρκία, Μεξικό και Χιλή- κανένας μαθητής δεν βρέθηκε στο ανώτατο επίπεδο 6.

- Οι περισσότεροι Ελληνες μαθητές κινούνται στη μετριότητα, καθώς στο επίπεδο 2 βρέθηκε το 24% και στο επίπεδο 3 το 28,9% των μαθητών.

- Ως προς τις πέντε υποκατηγορίες, η χειρότερη επίδοση των Ελλήνων μαθητών ήταν στον εντοπισμό των πληροφοριών που περιέχει το κείμενο. Πήραν 468 βαθμούς έναντι 495 του μέσου όρου του ΟΟΣΑ.

- Εξίσου άσχημα πήγαν οι μαθητές στην κατανόηση μη συνεχών κειμένων (στα οποία παρεμβάλλονται βοηθητικά χάρτες, σχήματα, κόμικς κ.λπ.) όπου συγκέντρωσαν 472 έναντι 493 βαθμών του μέσου όρου.

- Πάλι χαμηλότερα -αλλά με μικρότερη απόκλιση- από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ ήταν οι επιδόσεις στη σύνθεση και ερμηνεία κειμένου (484 βαθμοί έναντι 493), στην κατανόηση συνεχών κειμένων (χωρίς γραφικά κ.λπ.) με 487 βαθμούς έναντι 494 του μέσου όρου, και στην αξιολόγηση ενός κειμένου (489-494).

Kathimerini.gr