Τα σχολεία για αυτισμό στην Ελλάδα

Ο Αυτισμός είναι μια ισόβια, επιστημονικά δυσεξήγητη νευροψυχιατρική αναπτυξιακή διαταραχή. Σύμφωνα με επιδημιολογικές έρευνες που ανακοινώθηκαν στο Α΄ Διεθνές Συνέδριο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Αυτισμού, που έγινε το Νοέμβριο του 2002 στη Μελβούρνη, σε κάθε 10 χιλιάδες παιδιά που γεννιούνται, 50 είναι αυτιστικά.

Τα αυτιστικά άτομα έχουν συνήθως και βαριά, μέση ή ελαφριά νοητική υστέρηση. Άλλα πολλά, παρουσιάζουν «κανονική» ή «υψηλή» νοημοσύνη, ή και «ευφυΐα», επικεντρωμένη όμως, σε ένα ή δυο θέματα που τα ενδιαφέρουν και απαιτούν ισχυρή, κυρίως οπτική μνήμη.

Ο Αυτισμός είναι μια από τις πιο περίπλοκες, πιο δύσκολες και πιο οδυνηρές στην αντιμετώπισή τους νευροψυχιατρικές διαταραχές. Δημιουργεί σοβαρά προβλήματα επικοινωνίας, με συνακόλουθα, συχνά πολύ σοβαρά, προβλήματα συμπεριφοράς.
Δεν υπάρχει θεραπεία αλλά, μπορεί να υπάρχει βελτίωση που εξαρτάται από τη σωστή και όσο γίνεται νωρίτερη διάγνωση και αξιολόγηση, από τη σωστή εκπαίδευση με εξειδικευμένους εκπαιδευτές και από τον βαθμό κατανόησης του αυτιστικού ατόμου από το οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον . Αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά, αντί να βελτιώνεται χειροτερεύει, και κάνει προβληματική και συχνά αφόρητη τη ζωή των αυτιστικών ατόμων και των οικογενειών τους, ενώ η προοπτική της ζωής τους όταν οι γονείς πεθάνουν ή αδυνατούν να τα φροντίσουν είναι εφιαλτική. Η προοπτική αυτή κάνει εφιαλτική και τη ζωή των γονιών τους όσο ζουν.
Ο αυτισμός ήταν άγνωστος ως τα μέσα του περασμένου αιώνα και τα αυτιστικά άτομα ήταν εγκαταλελειμμένα στην εφιαλτική μοίρα τους σε όλο τον κόσμο. Από τότε και ύστερα, πρωτοπόροι γιατροί, ψυχολόγοι και παιδαγωγοί που έστρεψαν την προσοχή τους στην έρευνα των αιτιών του αυτισμού και των τρόπων αντιμετώπισης του, και απελπισμένοι γονείς που αποφάσισαν να αγωνιστούν για το δικαίωμα των παιδιών τους στη ζωή, συντόνισαν τις προσπάθειες τους στις αναπτυγμένες χώρες του κόσμου και αγωνίστηκαν για την ανάπτυξη των ερευνών και για τη δημιουργία υπηρεσιών διάγνωσης, θεραπευτικής απασχόλησης και διαβίου προστασίας, όπου τα αυτιστικά άτομα βρίσκουν τη βοήθεια που χρειάζονται για να βελτιώσουν την αναπηρία τους και να ζήσουν μια όσο γίνεται πιο ανθρώπινη ζωή.
Στη χώρα μας, αντίθετα, με ελάχιστες εξαιρέσεις, τα αυτιστικά άτομα είναι εγκαταλελειμμένα στους γονείς τους, όσο μπορούν και υπάρχουν, και ύστερα από αυτούς στην εφιαλτική μοίρα τους, σε ασυλικά ιδρύματα, ή σε συνθήκες διαβίωσης που είναι άγνωστες γιατί δεν έχουν ποτέ ερευνηθεί.
Ως το 1998, που ύστερα από επίμονες προσπάθειες της Εταιρίας μας ψηφίστηκε ο Νόμος 2646 για την ανάπτυξη του Εθνικού Συστήματος Κοινωνικής Φροντίδας, το 1999, που ψηφίστηκε ο Νόμος για την ανάπτυξη των υπηρεσιών ψυχικής υγείας και το 2000, που ψηφίστηκε ο Νόμος 2817 για την εκπαίδευση ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, τα αυτιστικά άτομα δεν υπήρχαν καν στη νομοθεσία της χώρας μας, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να είναι η πιο καθυστερημένη από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ότι αφορά την παροχή υπηρεσιών διάγνωσης, υγείας, εκπαίδευσης, ημερήσιας απασχόλησης και προστατευμένης διαβίωσης στα άτομα με αυτισμό
Σε εφαρμογή αυτών των νόμων από το 1998 έως σήμερα, σε συνεργασία  κυρίως με την Εταιρία μας, έγιναν από την Πολιτεία κάποια βήματα προόδου: Ο Τομέας Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας Πρόνοιας έχει τον Αυτισμό στο Πρόγραμμα «Ψυχαργώς» και χρηματοδοτεί τις δαπάνες λειτουργίας μιας μονάδας εκπαίδευσης διαβίωσης ατόμων με αυτισμό στη Ζίτσα Ιωαννίνων και μιας άλλης στη Λάρισα, δύο Κέντρα διάγνωσης στην Αθήνα, ένα στη Θεσσαλονίκη και ένα - δύο Κέντρα ημερήσιας φροντίδας στην Αθήνα. Ο Τομέας Πρόνοιας του ίδιου Υπουργείου, έχει ολοκληρώσει την ανέγερση ενός Κέντρου Υποστήριξης Αυτιστικών Ατόμων, στη Νέα Ιωνία Μαγνησίας, και έχει εντάξει στο Γ΄ Κ.Π.Σ. την ανέγερση τριών άλλων Κέντρων, δύο στην Αθήνα και ένα στη Θεσσαλονίκη, η ολοκλήρωση και η λειτουργία των οποίων είναι χρονικά απροσδιόριστη.
Το Υπουργείο Παιδείας έχει χρηματοδοτήσει μέσω του ΕΠΕΑΕΚ ένα Πρόγραμμα Εξειδίκευσης Εκπαιδευτικών στον Αυτισμό που εκπόνησε και υλοποίησε η Εταιρία μας, και έχει δημιουργήσει ένα σχολείο για παιδιά με αυτισμό στη Θεσσαλονίκη.
Αυτά είναι μερικά βήματα προόδου, αλλά είναι ρυάκια σε μια θάλασσα απελπισίας. Τα αυτιστικά άτομα της χώρας μας, παραμένουν ακόμα πολίτες αποκλεισμένοι από τη ζωή, και η Ελλάδα παραμένει η πιο καθυστερημένη ανάμεσα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε ότι αφορά την παροχή υπηρεσιών σε άτομα με αυτισμό.

Σύμφωνα με το DSM-IV-TR (2000), η επίσημη διάγνωση γίνεται γύρω ή μετά το δεύτερο έτος της ηλικίας. Τα διαγνωστικά κριτήρια του αυτισμού είναι τα ακόλουθα: 

Τα διαγνωστικά κριτήρια του αυτισμού

Α. Το σύνολο έξι (ή περισσοτέρων) συμπτωμάτων από τις 3 ομάδες, από τα οποία θα πρέπει να είναι τουλάχιστον δύο από την ομάδα 1, ένα από την ομάδα 2 και ένα από την ομάδα 3.

            ΟΜΑΔΑ 1^η

Ποιοτική έκπτωση στην κοινωνική συναλλαγή, όπως εκδηλώνεται με τουλάχιστον δύο από τα ακόλουθα:

α) έκδηλη έκπτωση στη χρησιμοποίηση πολλών εξωλεκτικών συμπεριφορών, όπως η βλεμματική επαφή, η έκφραση του προσώπου, η στάση του σώματος και οι χειρονομίες για τη ρύθμιση της κοινωνικής συναλλαγής

β) αποτυχία στην ανάπτυξη ανάλογων με το αναπτυξιακό επίπεδο σχέσεων με συνομήλικους

γ) έλλειψη αυθόρμητης επιδίωξης συμμετοχής σε απολαύσεις, ενδιαφέροντα ή επιτεύγματα με άλλους ανθρώπους

δ) έλλειψη κοινωνικής ή συγκινησιακής αμοιβαιότητας.

      ΟΜΑΔΑ 2^η

Ποιοτικές εκπτώσεις στην επικοινωνία, όπως εκδηλώνονται με τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα:

α) καθυστέρηση ή ολική έλλειψη της ανάπτυξης της ομιλούμενης γλώσσας

β) σε άτομα με επαρκή ομιλία, έκδηλη έκπτωση της ικανότητας να αρχίσουν ή να διατηρήσουν μία συζήτηση με άλλους

γ) στερεότυπη και επαναληπτική χρήση της γλώσσας

δ) έλλειψη αυθόρμητου παιχνιδιού με παίξιμο ρόλων ή κοινωνική μίμηση, ανάλογου με το αναπτυξιακό επίπεδο.

      ΟΜΑΔΑ 3^η

Περιορισμένα, επαναληπτικά και στερεότυπα πρότυπα συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων, όπως εκδηλώνονται με τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα:

α) ενασχόληση με στερεότυπα και περιορισμένα πρότυπα ενδιαφέροντος

β) εμφανώς άκαμπτη εμμονή σε ειδικές, μη λειτουργικές συνήθειες ή τελετουργίες

γ) στερεότυποι και επαναληπτικοί κινητικοί μανιερισμοί (π.χ. χτυπήματα των χεριών) δ) επίμονη ενασχόληση με τμήματα αντικειμένων.

Β. Καθυστερήσεις ή ανώμαλη λειτουργικότητα σε τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες περιοχές, με έναρξη πριν από την ηλικία των 3 ετών:
(1) κοινωνική συναλλαγή
(2) γλώσσα
(3) συμβολικό ή φαντασιωσικό παιχνίδι.

Γ. Η διαταραχή δεν εξηγείται καλύτερα με τη Διαταραχή Rett ή την Παιδική Αποδιοργανωτική Διαταραχή ή το σύνδρομο Asperger.

 

Κλινική Εκτίμηση 

Πάγκοινα αναγνωρίζεται ότι πρώιμη και κατάλληλα προσαρμοσμένη παρέμβαση φτιαγμένη ακριβώς πάνω στις ανάγκες του ατόμου, είναι ένα ουσιαστικό βήμα προς την ενσωμάτωση. Επομένως, μόλις εγερθούν υποψίες, η παρέμβαση θα πρέπει να αρχίσει να εφαρμόζεται όσο πιο σύντομα και γρήγορα γίνεται. Κάθε άτομο για το οποίο μια διαταραχή στο πλαίσιο του φάσματος του αυτισμού θεωρείται πολύ πιθανή, δικαιούται να έχει μια εκτενή κλινική εκτίμηση, ιατρική εξέταση και μια σειρά από συμπληρωματικές εξετάσεις. Η εκτίμηση έχει μεγάλη σημασία προκειμένου να γίνει ακριβής διάγνωση αλλά και γιατί αποτελεί τη βάση οποιασδήποτε παρέμβασης.

Κάθε κλινική εκτίμηση πρέπει να αρχίζει παίρνοντας ένα λεπτομερές ιστορικό με όλα τα σημεία που απασχόλησαν τους γονείς, το αναπτυξιακό ιστορικό με έμφαση στο συνολικό επίπεδο ανάπτυξης, και το ιστορικό σχετικά με προηγούμενα νοσήματα. Αυτός που κάνει την κλινική εξέταση, πρέπει να εντοπίζει κάθε σημείο που μπορεί να έχει σημασία για την διαφοροδιάγνωση. Με προσεκτική λήψη του οικογενειακού ιστορικού, ο εξεταστής πρέπει να ενημερωθεί για μια σειρά από παράγοντες (αυτισμό, -ελαφρές παραλλαγές αυτισμού-, νοητική καθυστέρηση, εύθραυστο X, ηβώδη σκλήρυνση) στην πυρηνική και εκτεταμένη οικογένεια, επειδή μπορεί να υποδεικνύουν την ανάγκη χρωμοσωμικού ή γενετικού ελέγχου. Πρέπει να γίνεται προσεκτική παρατήρηση της συμπεριφοράς του κάθε ατόμου σε διαφορετικά πλαίσια, τόσο σε δομημένες όσο και σε λιγότερο δομημένες συνθήκες. Αυτοί που εξετάζουν πρέπει να είναι διαθέσιμοι να παρατηρήσουν άμεσα το άτομο ή να δουν ένα videoπου γυρίστηκε στο σπίτι ή στα άλλα μέρη που πηγαίνει ( κέντρο ημερήσιας φροντίδας, σχολείο ή εργασία).

Η εκτίμηση πρέπει να γίνεται από διεπιστημονική ομάδα με μεγάλη εμπειρία στον αυτισμό και στις αναπτυξιακές διαταραχές, που θα πρέπει να χρησιμοποιεί εργαλεία αξιολόγησης με διεθνή εγκυρότητα. (ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις, κλίμακες άμεσης παρατήρησης, όπως, τα Autism Diagnostic Interview (ADL), Autism Diagnostic Observation Scales (ADOS), Vineland Adaptive Behaviour Scale (VABS), the Childhoood Autism Rating Scale (CARS), Diagnostic Interview for Social and Communicative Disorders (DISCO), Behavioural Summarized Evaluation (BSE) και άλλα.

Σε κάθε παιδί πρέπει να γίνεται εκτενής ιατρική εξέταση, εκτίμηση οπτικής και ακουστικής οξύτητας, και να περιλαμβάνεται παιδιατρική και νευρολογική εξέταση. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει εργαστηριακή εξέταση ειδικά για τις διαταραχές του φάσματος του αυτισμού. Τελικά, η γενετική εξέταση θα γίνει τελικά εφόσον έχουν βρεθεί ειδικά σημεία που εντοπίστηκαν κατά την κλινική εξέταση ή κατά τη λήψη του οικογενειακού ιστορικού.

Το κλινικό και αναπτυξιακό profile θα πρέπει να ολοκληρώνεται με μια σειρά από ψυχολογικές και γλωσσικές δοκιμασίες, χρησιμοποιώντας κατάλληλα εργαλεία αξιολόγησης (Psycho- Educational Profile (PEP) και σταθμισμένα νευροψυχολογικά τέστ όπως το Leiter, το πρόσφατο WISC, το Reynell, το Symbolic Play Test των Lowee & Costell, το PeabodyPicture Vocabulary Test (PPVT) και άλλα).

Πρέπει και πάλι να τονιστεί ότι η διάγνωση του αυτισμού πρέπει να γίνεται αποκλειστικά με βάση την εκτενή κλινική εκτίμηση και πρέπει να στηρίζεται εντελώς σε διεθνώς αποδεκτά κριτήρια και αυτό για τρεις σοβαρούς λόγους:

• Για να εξασφαλίζεται πρόσβαση στις κατάλληλες υποστηρικτικές υπηρεσίες και ή να δημιουργούνται τέτοιες υπηρεσίες όπου είναι περιορισμένες ή δεν υπάρχουν καθόλου
• Για να γίνεται συγκρίσιμη η υπάρχουσα έρευνα τόσο από πλευράς κλινικών θεμάτων όσο και ιδιαίτερα από την πλευρά της αποτελεσματικότητας των διαφόρων υπηρεσιών και θεραπειών που παρέχονται που είναι ζήτημα μεγάλης ανάγκης.

Κάθε παιδί, είτε έχει διάγνωση αυτισμού είτε όχι, δικαιούται να έχει την εκπαίδευση που αντιστοιχεί στις ιδιαίτερες ανάγκες του. Διαγνωστικές διαδικασίες που γίνονται με χαλαρό τρόπο, θα μπορούσαν να έχουν σαν συνέπεια τον αποκλεισμό παιδιών με αυτισμό από τις παροχές που έχουν ειδικά σχεδιαστεί γι'αυτά. Θα μπορούσαν επίσης να ενθαρρύνουν το να περιλαμβάνονται άτομα, τα οποία στην πραγματικότητα παρουσιάζουν άλλες καταστάσεις (όπως διαταραχές διαγωγής ή μαθησιακές δυσκολίες) που καθαυτές δεν βρίσκονται στο πλαίσιο του φάσματος του αυτισμού. Συνακόλουθα, τα παιδιά αυτά , δεν θα πάρουν την εξειδικευμένη εκπαίδευση που δικαιούνται, ενώ ταυτόχρονα κάνουν χρήση των ήδη περιορισμένων παροχών που προορίζονται για τα άτομα με αυτισμό.

ΕΙΔΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Διεύθυνση ΠΕ Γ’ Αθήνας
- Εξαθέσιο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο «Εκπαίδευσης Παιδιών στο Φάσμα του Αυτισμού» Τηλ. 210 5131785
Προποντίδος 51, Κολωνός, 10444
- Τριθέσιο Ειδικό Νηπιαγωγείο «Εκπαίδευση Παιδιών στο Φάσμα του Αυτισμού»
Τηλ. 210 5131785
Προποντίδος 51, Κολωνός, 10444
Πειραιάς
- Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Αυτιστικών Πειραιά, Τηλ: 210 4204119 Θεσσαλονίκη
- Διθέσιο Νηπιαγωγείο Ειδικής Αγωγής για Αυτισμό Τηλ. 2310 817185
Αρ. Παιδιών 14
- Εξαθέσιο Ειδικό Δημοτικό Σχολείο για Αυτισμό Τηλ: 2310 968193
Αρ. Παιδιών Δημοτικού 22 Αρ. Παιδιών Νηπιαγωγείου 6
Ιωάννινα
- 3ο Ειδικό Δημοτικό Ιωαννίνων Τηλ: 26510 63992, 26510 70421
Χανιά
- 3ο Ειδικό Νηπιαγωγείο Χανίων
- 3ο Ειδικό Δημοτικό Χανίων Τηλ: 28210 63503
Αν. Αττική
- Ειδικό Δημοτικό Σχολείο «Παμμακάριστος»
Τηλ: 22940 91206
Αρ. Παιδιών: 220
- Τριθέσιο Ειδικό Δημοτικό ΝΤΑΟΥ- Π.Ν. Αττικής Ραφήνα, 190 09
Τηλ: 22940 72246, 22940 777 777 Αρ. Παιδιών: 6

ΔΟΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ 

ΑΤΤΙΚΗ
• ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ
Ειδική Θεραπευτική Μονάδα Αυτιστικών- Παιδιών με Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (ΔΙΑΓΝΩΣΗ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ, ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ) Μαραθωνοδρόμου 91, 154 52 Ψυχικό Τηλ/ fax: 210-6728181-2 http:/ www.autismhellas. gr
• ΙΑΤΡΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ
(ΔΙΑΓΝΩΣΗ - ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ)
Γαρέφη 4, Νέο Ψυχικό- Ελληνορώσσων 115-25 Τηλ: 210 6873442-3, Fax: 210 6873445
• ΙΑΤΡΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Ν. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ
Σωκράτους12, 141 21, Ηράκλειο Αττικής Τηλ: 210 2816598
• ΙΑΤΡΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΛΛΗΝΗΣ
Λ. Μαραθώνος, Παλλήνη Τηλ: 210 6667382
• ΙΑΤΡΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ Ν. ΣΜΥΡΝΗΣ
2ας Μαΐου 5, 171 21, Ν. Σμύρνη Τηλ: 210 9323493
• ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ «ΛΙΘΑΡΑΚΙ»
Αναστασίου και Ευτέρπης 40, Παπάγου Πληροφορίες- τηλ: 210 4419181, 210 4328281
• ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ ΑΘΗΝΩΝ «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ»
Παιδοψυχιατρική Κλινική Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Θηβών και Λιβαδειάς (Γ ουδί), 115 27 Αθήνα Τηλ: 210 77987 48, 210 7757 496
• ΙΚΑ
ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ
Ηπείρου 17, Μουσείο Αθήνα Τηλ: 210 3604929, 210 3604919
• ΑΙΓΙΝΗΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ
Κέντρο Κοινοτικής Ψυχικής Υγιεινής Βύρωνα- Καισαριανής της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών Παιδοψυχιατρική Υπηρεσία
Δήλου 14, Καισαριανή, 161 21 Αθήνα Τηλ: 210 7640111, 210 7644705, 210 7262247
• ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»
Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Παγκρατίου Τμήμα Παιδιών και Εφήβων Φερεκύδου 1, Παγκράτι, 116 35 Αθήνα Τηλ: 210 7519 550
• ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ
Κέντρο Ψυχικής Υγείας Περιστερίου Ιατρεία Παιδοψυχιατρικής Πλούτωνος 19 και Ηφαίστου, 121 35 Περιστέρι Τηλ: 210 5756 226, 210 5756 401, 210 5756 664
• ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΤΖΑΝΕΙΟ»
Παιδοψυχιατρικό Τμήμα Γρ. Λαμπράκη 83-85 Πειραιάς Τηλ: 210 4123 552
• ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ ΠΕΝΤΕΛΗΣ
Τμήματα Παιδιατρικό-Αναπτυξιολογικό και Παιδονευρολογικό Λ. Πεντέλης, 152 36 Παλαιά Πεντέλη Τηλ: 210 8030 402, 210 8031 302
• ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΑΘΗΝΩΝ (Ν.Π.Ι.Δ.)
Ιατροπαιδαγωγική Υπηρεσία Κεντρικό: Ζαΐμη 2, 106 83 Αθήνα Τηλ: 210 3844 733
Παράρτημα Αιγάλεω: Σούτσου 4, Πλατεία Δαβάκη 122 43 Αιγάλεω Τηλ: 210 5449 898
Παράρτημα Πειραιά: Μπουμπουλίνας 15 185 35 Πειραιάς Τηλ: 210 4170 546
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
• ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο Β. Ελλάδος Γιαννιτσών 52 & Αγ. Πάντων 546 27 Θεσσαλονίκη Τηλ: 2310 554031-2
• ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ»
Παιδοψυχιατρικό Τμήμα Κωνσταντινουπόλεως 49 546 42 Θεσσαλονίκη Τηλ: 2310 838004, 2310 892505
• ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ (Ν.Π.Ι.Δ.)
Παράρτημα Θεσσαλονίκης Ιατροπαιδαγωγική Υπηρεσία
Καυταντζόγλου 36 & Παπάφη, 546 39 Θεσσαλονίκη Τηλ: 2310 845130-1, 2310 845900
• ΙΚΑ
ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ
Πολυτεχνείου 1, Πύλη Αξιού 546 26 Θεσσαλονίκη Τηλ: 2310 521800
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ
• ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ
Κέντρο Ψυχικής Υγείας Ιατρεία Παιδοψυχιατρικής Μαζαράκη 7, 681 00 Αλεξανδρούπολη Τηλ: 25510 20287, 25510 25845
• ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΩΝ (Ν.Π.Ι.Δ.)
- Κέντρο Ψυχικής Υγείας Αλεξανδρούπολη Ιατροπαιδαγωγικό Κέντρο Θράκης Αίνου 56, 681 00 Αλεξανδρούπολη
Τηλ: 25510 35305
- Κέντρο Ψυχικής Υγείας Κομοτηνής Π. Τσαλδάρη 68-70, 691 00 Κομοτηνή Τηλ: 25310 71720
- Κέντρο Ψυχικής Υγείας Ξάνθης Π. Τσαλδάρη 36, 671 00 Ξάνθη Τηλ: 25410 77008
ΗΠΕΙΡΟΣ
• ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ «Γ. ΧΑΤΖΗΚΩΣΤΑ»
Κέντρο Ψυχικής Υγείας Ιατρεία Παιδοψυχιατρικής Βαλαωρίτου 35, 454 44 Ιωάννινα Τηλ: 26510 74227, 26510 36227
• ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ
Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Λ. Πανεπιστημίου, 455 00 Ιωάννινα Τηλ: 26510 99111, 26510 99200-1
ΘΕΣΣΑΛΙΑ
• ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ
Κέντρο Κοινοτικής Ψυχικής Υγείας Ιατρεία Παιδοψυχιατρικής Δημοκρατίας 111, 413 34 Νεάπολη Λάρισας Τηλ: 2410 210212, 2410 210630
ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΒΟΛΟΥ «ΑΧΙΛΛΟΠΟΥΛΕΙΟ»
Κέντρο Ψυχικής Υγείας Ιατρεία Παιδοψυχιατικής Νικοτσάρα 20, 382 22 Βόλος Τηλ: 24210 36811
• ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ (Ν.Π.Ι.Δ.)
Παράρτημα Βόλου Ιατροπαιδαγωγική Υπηρεσία Κοραή 74, 383 33 Βόλος Τηλ: 24210 38608
ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ
• ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ (Ν.Π.Ι.Δ.)
Παράρτημα Ζακύνθου Ιατροπαιδαγωγική Υπηρεσία Φωσκόλου& Φιλιώτη 4, 29100 Ζάκυνθος Τηλ: 26950 26668
ΔΥΤΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ
• ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ ΠΑΤΡΩΝ «ΚΑΡΑΜΑΝΔΑΝΕΙΟ»
Παιδοψυχιατρικό Τμήμα Ερυθρού Σταυρού 40, 26331 Πάτρα Τηλ: 2610 622222
• ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
Ψυχιατρική Κλινική- Παιδοψυχιατρική Διασυνδετική
265 00 Ρίο Πατρών
Τηλ: 2610 999245, 2610 994534
• ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ (Ν.Π.Ι.Δ.)
Παράρτημα Πατρών
Ιατροπαιδαγωγική Υπηρεσία
Αθανασίου Διάκου 35, 262 24 Ψηλά Αλώνια Πάτρας
Τηλ: 2610 336666, 2610 335043
ΣΤΕΡΕΑ ΕΛΛΑΔΑ
• ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΙΔΩΝ ΧΑΛΚΙΔΑΣ
Κέντρο Κοινοτικής Ψυχικής Υγείας Ιατρεία Παιδοψυχιατρικής Τσιριγώτη 29 Α, 34100 Χαλκίδα Τηλ: 22210 75991-2
4
ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
• ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ «ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ»
Λάδης 1, 82100 Χίος Τηλ: 22710 43715
ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
• ΙΑΤΡΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΔΗΜΟΥ ΡΟΔΙΩΝ
Ερυθρού Σταυρού 9, 851 00 Ρόδος Τηλ: 22410 27351
ΚΡΗΤΗ
• ΘΕΡΑΠΕΥΤΗΡΙΟ ΨΥΧΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΧΑΝΙΩΝ
Κέντρο Ψυχικής Υγείας Ιατρεία Παιδοψυχιατρικής Κροκιδά 25, Χανιά Τηλ: 28213 40500 (για παιδιά)
Τηλ: 2821051394-364 (για ενήλικες)
• ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ (Ν.Π.Ι.Δ.)
Παράρτημα Ηρακλείου Κρήτης Ιατροπαιδαγωγική Υπηρεσία Ψαρομμηλίγγων & Βλαστών Ηράκλειο Κρήτης Τηλ: 2810 244409, 2810 244339
- ΚΕΝΤΡΑ ΗΜΕΡΑΣ
• ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ
Ειδική Θεραπευτική Μονάδα Αυτιστικών- Παιδιών με Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές Μαραθωνοδρόμου 91, 154 52 Ψυχικό τηλ/ fax: 210-6728181-2 http:/ www.autismhellas. gr
Παρεχόμενες υπηρεσίες:
- Διάγνωση, αξιολόγηση, θεραπευτικός σχεδιασμός, παρακολούθηση, εκπαίδευση- συμβουλευτική γονέων για παιδιά και εφήβους 0-17 ετών.
- Θεραπευτική αντιμετώπιση παιδιών προσχολικής ηλικίας 2-6 χρονών στο Κέντρο Ημέρας, συμβουλευτική υποστήριξη οικογενειών, ένταξη σε εκπαιδευτικό πλαίσιο, εκπαίδευση και εποπτεία εκπαιδευτών.
- Μελέτη και έρευνα σε θέματα Αυτισμού, εκπαίδευση και εξειδίκευση στελεχών Υγείας, Ψυχικής Υγείας και Παιδείας σε θέματα Αυτισμού.
• ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ «ΛΙΘΑΡΑΚΙ»
Αναστασίου και Ευτέρπης 40, Παπάγου Πληροφορίες- τηλ: 210 4419181, 210 4328281
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ «ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΑΚΙ 1»
Ύδρας 25, 152 32 Χαλάνδρι Τηλ: 210 6831705, fax: 210 6814334 e-mail: eky@hol.gr
• ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΑΣ «ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΑΚΙ III»
Κέντρο για το παιδί και τον έφηβο σχολικής ηλικίας με αυτισμό
ή ψύχωση και την οικογένειά του
Αναπαύσεως 37, 19002, Παιανία
Τηλ: 210 6641 956- 57- 58, fax: 210 6641 955
e-mail: perivolaki3 @ toperivolaki. gr
www.toperivolaki. gr
• ΚΕΝΤΡΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ
Θεραπευτική Μονάδα Αυτιστικών Σπετσών 4, Αγ. Παρασκευή Τηλ: 210 6396444
• ΙΔΡΥΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΑΙΔΙ «Η ΠΑΜΜΑΚΑΡΙΣΤΟΣ»
Κέντρο Ημέρας- Παιδικός Σταθμός- Ειδικό Σχολείο Λ. Μαραθώνος 1 190 05 Ν. Μάκρη Αττικής Τηλ: 22940 91206
• Σωματείο Γ ονέων Ναυτικών «Η ΑΡΓΩ»
Κέντρο Ημέρας
Δημ. Φαληρέως 44 Νέο Φάληρο 18547 Πειραιάς Τηλ: 210 4810075, 210 4819462
• Σύλλογος Γ ονέων και Φίλων του αυτιστικού παιδιού «ΕΛΠΙΔΑ»
Κέντρο Ημέρας
Ωραιόκαστρο, 570 13 Θεσσαλονίκη Τηλ: 2310 697614, fax: 2310 696460
• Ένωση Γ ονέων, Κηδεμόνων και Φίλων Απροσάρμοστων Ατόμων «ΖΩΟΔΟΧΟΣ ΠΗΓΗ»
Κέντρο Ημέρας
Σταθμός Α.Τ.Ο.Τ.Ε. Νέα Αλικαρνασσός 715 00 Ηράκλειο Κρήτης Τηλ: 2810 344094, 224699, fax: 2810 344094 e-mail: zoodoxos @ otenet. gr
• ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΥΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ «Η ΜΕΓΑΛΟΧΑΡΗ»
Κέντρο Ημέρας
Παπαναστασίου και Δημ. Τζαγκαράκη 1 Χανιά, 73100 Τηλ/fax: 28210 54717
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ (ΕΨΥΠΕΑ)
Κέντρο Ημέρας για παιδιά με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος Κίτσου Τζαβέλλα 12, Μεσολόγγι Τηλ: 26310 55661
«Η ΑΜΥΜΩΝΗ»
Αστική μη κερδοσκοπική Εταιρεία
Μικτό κέντρο διημέρευσης ατόμων με προβλήματα όρασης και επιπρόσθετες Ειδικές Ανάγκες
Ιπποκράτους 27, Ελληνικό, 16777
Τηλ: 210 9631441/210 9630244, fax: 2109944646
e-mail: amymoni @ otenet. gr
Κ.Ε.Ε.Π.Ε.Α. «ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ»
ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ.
Λ. Καλλιφρονά 5, Αγ. Δημήτριος, 17341 Τηλ: 210 9766144
«ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ»
ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
Μεσσολογγίου 4-6 Ν. Πεντέλη
Τηλ: 210 8044812/ 210 6138150, fax: 2108031196
«Η ΘΕΟΤΟΚΟΣ»
ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ
Θεοτόκου 2
ΤΚ 13122 Ίλιον
Τηλ: 210-2385416, 2313473
Fax: 210 2314888
E-mail: theotoko s @ theotoko s.gr
«ΕΞΕΛΙΞΗ»
ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥ
Αποστολοπούλου 6 Χαλάνδρι 15231 2106770841
«ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ»
ΓΕΡΑΚΑΣ Παγγαίου Πάρνωνος 15344
2106611278
«ΕΤΑΙΡΙΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ»
Αγ. Ευθυμίου 4, Κερατσίνι
Τηλ. 210 -4328281, φαξ 210-4317210
www.epsyme.gr
-1ο Κέντρο Ημέρας για Άτομα με Αυτισμό (Κ.Ημ.Α 1) για παιδιά 3-14 ετών
- Διάγνωση, εκπαίδευση, λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, ψυχοεκπαίδευση γονέων ( early bird).
-2ο Κέντρο Ημέρας για Άτομα με Αυτισμό (Κ.Ημ.Α 2) για εφήβους & νεαρούς ενήλικες ηλικίας 14 -24 ετών.
-Αξιολόγηση, προ-επαγγελματική εκπαίδευση, εργοθεραπεία, ψυχοθεραπεία γονέων. «ΗΛΙΑΧΤΙΔΑ»
Κέντρο Αποθεραπείας- Αποκατάστασης
Βασιλέως Γεωργίου 16 και Γρίβα
15233, Χαλάνδρι
Τηλ: 210 6820268
Fax: 6893610
www.iliahtida-therapy. gr
E-mail: info @ iliahtida-therapy. gr
ΞΕΝΩΝΕΣ
• ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΑΥΤΙΣΤΙΚΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΞΕΝΩΝΑΣ «ΕΛΕΝΗ ΓΥΡΑ»
Ζίτσα Ιωαννίνων
Διεύθυνση Εταιρίας: Αθηνάς 2, 105 51 Αθήνα Τηλ/fax: 210 3216550, 210 3216549 e-mail: gspap@ autismgreece. gr
• ΠΑΙΔΟΨΥΧΙΑΤΡΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ
Ξενώνας «Αγγέλια» για 10 εφήβους με αυτισμό Νικολάου Πλαστήρα 6, Ν. Μάκρη Τηλ: 22940 72351/72345
• ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ «ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΑΚΙ 2»
Ξενώνας βραχύχρονης παραμονής για παιδιά 3-12 χρονών Θεσσαλίας 17, Χαλάνδρι 152 31 Τηλ: 210 6753405, fax: 210 6727009
• ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΓΟΝΕΩΝ-ΚΗΔΕΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΦΙΛΩΝ ΑΥΤΙΣΤΙΚΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΞΕΝΩΝΑΣ «ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»
Δημοκρατίας 117, 413 34 Νεάπολη Λάρισας Τηλ: 2410 626720, τηλ. Συλλόγου 2410 613112 http:/ www.autismthessaly. gr e-mail: a.utism1ar@hol.gr